70 milyon yıllık sır: Türkiye'de dinozor fosili bulundu mu?

Türkiye’de dinozorlar gerçekten yaşadı mı?

Dinozorlar, yaklaşık 252 ila 66 milyon yıl önce, Mezozoik Çağ boyunca dünya üzerinde hüküm süren dev kara sürüngenleriydi. Ancak Türkiye’nin büyük bölümü bu dönem boyunca Tetis Denizi adı verilen büyük bir su kütlesi ile kaplıydı. Bu nedenle Anadolu toprakları, dinozorların yaşaması için uygun bir kara parçası oluşturmuyordu.

Bilim insanları, Mezozoik Çağ boyunca Anadolu’nun genellikle bir takımada görünümünde olduğunu, dolayısıyla büyük kara hayvanlarının buraya ulaşmasının zor olduğunu belirtiyor. Bugüne kadar Türkiye’de doğrudan bir dinozor fosili bulunamamış olsa da, dinozorlarla aynı dönemde yaşamış bazı sürüngenlere ait fosiller keşfedildi.

Türkiye’de keşfedilen en önemli fosiller

Türkiye’de dinozorlarla aynı dönemde yaşamış bazı sürüngenlerin fosilleri keşfedildi. Bunlar doğrudan dinozor olmasa da, Mezozoik Çağ boyunca Anadolu’da yaşamın varlığına dair önemli ipuçları sunuyor.

Kastamonu’da 70 milyon yıllık deniz sürüngeni fosili (Mosasaurus)

Nerede bulundu? Kastamonu, Devrekani ilçesi
Ne zaman bulundu? 1999

Jeolog Prof. Dr. Cemal Tunoğlu tarafından Kastamonu’nun Devrekani ilçesinde yapılan çalışmalarda 17,5 metre uzunluğunda bir Mosasaurus fosili keşfedildi.

Mosasaurus, dinozorlarla aynı dönemde yaşamış dev bir deniz sürüngeni. Ancak bu canlılar denizlerde yaşadığı için teknik olarak dinozor değil. Yine de, bu fosil Anadolu’nun Mezozoik dönemde büyük ölçüde sular altında olduğunu gösteren önemli bir keşif olarak kabul ediliyor.

Zonguldak’ta bulunan 125 milyon yıllık "Turcosuchus" fosili

Nerede bulundu? Zonguldak ve Bartın
Ne zaman bulundu? 2019

Turcosuchus okani, 125 milyon yıl önce Türkiye’nin kuzey kıyılarında yaşamış timsah benzeri bir sürüngendi. Bu fosil, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde korunuyor ve Türkiye’deki ilk Mezozoik sürüngen keşiflerinden biri olarak kabul ediliyor.

Turcosuchus, erken timsahların atalarından biri olup, dinozorlarla aynı dönemde yaşamış büyük yırtıcılardan biri olarak tanımlanıyor. Bu keşif, Türkiye’nin kuzey bölgelerinde o dönemde karasal ortamların var olmuş olabileceğini düşündüren önemli bir kanıt olarak değerlendiriliyor.

Kars’ta keşfedilen muhtemel dinozor kemiği

Nerede bulundu? Kars, Akyaka ilçesi
Ne zaman bulundu? 1989

Türkiye’de doğrudan dinozorlara ait olduğu düşünülen tek fosil, Kars’ta bir köylü tarafından bulundu. 40 kg ağırlığındaki bu kemik, büyük ihtimalle bir Iguanodon (ornithopod bir dinozor) türüne ait.

Bu fosil, Türkiye’de karada yaşamış dinozorların izini sürebilecek en önemli keşiflerden biri olarak değerlendiriliyor. Ancak bilim dünyasında hâlâ tam anlamıyla kabul görmüş bir dinozor fosili olarak onaylanmış değil.

Milas’ta dinozor fosili var mı?

Muğla’nın Milas ilçesinde şu ana kadar hiçbir dinozor fosili bulunmadı. Ancak bölgedeki jeolojik çalışmalar, 14 milyon yıl öncesine tarihlenen bir göl balığı fosili keşfini ortaya çıkardı.

Nerede bulundu? Milas, Alatepe mevkisi
Ne zaman bulundu? 2018

Jeofizik Yüksek Mühendisi Abdullah Sipahi, kömür arama çalışmaları sırasında 14 milyon yıl öncesine ait bir tatlı su balığı fosili keşfetti.

Bu keşif, Milas’ın geçmişte bir göl ekosistemine sahip olduğunu ve bölgenin tatlı su habitatlarında yaşayan canlıları barındırdığını gösteriyor.

Türkiye’de neden dinozor fosili bulunamıyor?

Türkiye’de dinozor fosili bulunmasının zor olmasının birkaç sebebi var:

• Mezozoik Çağ’da Türkiye’nin büyük kısmı denizlerle kaplıydı.
• Karasal tortul kayaçlar çok az ve çoğu erozyona uğramış durumda.
• Anadolu, jeolojik olarak genç bir kara parçası olduğu için fosil kayıtları sınırlı.

Bu faktörler nedeniyle, Türkiye’de dinozor fosili bulunma ihtimali düşük olsa da, yeni keşifler yapılabilmesi için araştırmalar devam ediyor.

Türkiye’de gelecekte dinozor fosilleri bulunabilir mi?

Bilim insanları, Trakya ve Karadeniz bölgelerinde yeni araştırmalar yapıyor. Özellikle Bartın ve Kastamonu civarında, dinozor fosili bulunma ihtimali olduğu düşünülüyor.

Prof. Dr. Murat Gül: “Dinozor fosilleri nadir de olsa bulunabilir. Şu anda elimizde kesin bir kayıt olmasa da, Anadolu’da bazı kara parçalarının Kretase döneminde dinozorlar için yaşam alanı oluşturmuş olabileceğini düşünüyoruz.”

Bu nedenle, ileride yapılacak araştırmalar Türkiye’de dinozor fosilleri bulunmasını sağlayabilir.

Türkiye’de dinozorlar yaşadı mı?

• Türkiye’de şu ana kadar kesin olarak tanımlanmış bir dinozor fosili bulunmadı.
• Ancak bazı bulgular, Anadolu’da Mezozoik Çağ’da yaşamış sürüngenlerin varlığına işaret ediyor.
• Gelecekte yapılacak kazılar ve yeni fosil keşifleri, Türkiye’de dinozorların varlığına dair daha fazla kanıt sunabilir.